यूनाइटेड किंगडम चे पंतप्रधान ऋषी सुनक यांनी संसदेतील वरिष्ठ खासदारांकडून झालेल्या चौकशीदरम्यान, 2023 मध्ये प्रवासी ओलांडण रोखण्यासाठी त्यांच्याकडे “स्पष्ट” टारगेट तारिक नसल्याचे कबूल केले आहे. या पाच प्राधान्यतांपैकी एक म्हणून “बोट बंद करा” असे वचन त्यांनी 2023 च्या सुरुवातीला दिले होते. ऋषी सुनक यांनी वचन देहून सुद्धा बोट बंद करा हे आम्लात का नाही आणला? तर या बद्दल या लेखात जाणून घेणार आहे.
पंतप्रधान ऋषी सुनक यांनी 2023 च्या सुरुवातीला आपल्या पाच प्राधान्यतांपैकी एक म्हणून “बोट बंद करा” असे वचन दिले होते. या वचनाच्या आधारे, सरकारने इंग्लिश चॅनलमधून बेकायदेशीररीत्या ब्रिटनमध्ये येणाऱ्या प्रवासीांची संख्या कमी करण्यासाठी अनेक उपाययोजना केल्या आहेत. यामध्ये सीमा सुरक्षा वाढवणे, गुन्हेगारी प्रवासी टोळ्यांविरुद्ध कारवाई करणे आणि रुआंडा सारख्या सुरक्षित तृतीय देशांमध्ये काही प्रवासी पाठवण्याची योजना यांचा समावेश आहे.
या उपाययोजनांमुळे 2022 च्या तुलनेत 2023 मध्ये इंग्लिश चॅनल ओलांडणाऱ्यांची संख्या 1/3 ने कमी झाली आहे. तथापि, यामुळे अजूनही दररोज अनेक प्रवासी बेकायदेशीररीत्या ब्रिटनमध्ये येत आहेत.
यामुळे, सुनक यांना त्यांच्या वचनावर खरे उतरण्यात अद्याप यश आलेले नाही. याचे काही संभाव्य कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:
- प्रवासी संकट हा एक जटिल आणि बहुआयामी प्रश्न आहे. यावर मात करण्यासाठी दीर्घकालीन आणि प्रभावी उपाययोजना आवश्यक आहेत. सरकारने केलेल्या उपाययोजना अद्याप सुरुवातीच्या टप्प्यात आहेत आणि त्यांची पूर्ण प्रभावीपणा अद्याप स्पष्ट झालेली नाही.
- बेकायदेशीर प्रवास करण्यासाठी प्रवासी नवीन मार्ग शोधत आहेत. सरकारने सीमा सुरक्षा वाढवली असली तरी, प्रवासी आता लहान आणि अधिक गुप्त बोटींमध्ये प्रवास करत आहेत.
- रुआंडा धोरणावर टीका होत आहे. लेबर पक्ष आणि मानवाधिकार कार्यकर्त्यांनी या धोरणाला आक्षेपार्ह ठरवले आहे. यामुळे सरकारला रुआंडा धोरण अंमलात आणण्यात अडचणी येत आहेत.
या सर्व कारणांमुळे, सुनक यांना त्यांच्या वचनावर खरे उतरण्यासाठी अजूनही वेळ लागणार आहे.
प्रवासी ओलांडण थांबवण्यासाठी “स्पष्ट” टारगेट डेट नसल्याचे कारण काय?
सुनक यांनी संसदेतील वरिष्ठ खासदारांकडून झालेल्या चौकशीदरम्यान हे कबूल केले. त्यांनी सांगितले की, हे एक अतिशय गुंतागुंतीचे आव्हान आहे आणि त्याला सोडविण्यासाठी दीर्घकालीन धोरणा आवश्यक आहे. सुनक यांनी प्रवासी ओलांडण रोखण्यासाठी नवीन कायदे करणे आणि रुआंडा येथे काही प्रवासी पाठवण्याची योजना आखली आहे. तथापि, या उपाययोजनांचा प्रभावीपणा अद्याप स्पष्ट झालेला नाही. सुनक यांच्या वक्तव्यामुळे सरकारच्या प्रवासी संकट हाताळण्याच्या धोरणावर प्रश्नचिन्ह निर्माण झाले आहेत.
ओलांडण कमी झाले असून तरीसुद्धा, लोक बेकायदेशीररीत्या ब्रिटनमध्ये कसे येतात
2023 मध्ये इंग्लिश चॅनल ओलांडून बेकायदेशीररित्या ब्रिटनमध्ये पोहोचणाऱ्यांची संख्या 2022 च्या तुलनेत एक तृतीयांशने कमी झाली आहे. तथापि, प्रतिवर्षी अजून लाखो लोक ब्रिटनमध्ये पोहोचत आहेत. सरकारने असेही लोकांना रोखण्यासाठी केलेल्या उपाययोजनातील फारशा प्रभावी ठरत नाही. सीमा सुरक्षा वाढवणे, गुन्हेगारी प्रवासी टोळ्यांविरुद्ध कारवाई करणे आणि सुरक्षित तृतीय देशांमध्ये काही प्रवासी पाठवण्याची योजना यांचा समावेश आहे. बेकायदेशीर स्थलांतर हा ब्रिटनसाठी एक मोठा आव्हान आहे, आणि सरकारला अधिक प्रभावी उपाययोजना करणे आवश्यक आहे. 2022 पासून इंग्लिश चॅनल ओलांडणाऱ्यांची संख्या 1/3 ने कमी झाली असली तरी, यावर्षी 29,437 पेक्षा जास्त लोकांनी हा प्रवास केला आहे.
प्रवासी संकट ब्रिटनच्या राजकीय चर्चेचा मुद्दा
प्रवासी संकट ब्रिटनच्या राजकीय आणि सामाजिक स्थैर्यास धोका निर्माण करू शकतो. हे एक जटिल आणि गंभीर मुद्दा आहे, परंतु सरकारची कारवाई अद्याप प्रभावी ठरली नाही. त्यामुळे सरकारवर टीका होत आहे आणि प्रवासी संकट हा 2024 मध्ये होणाऱ्या पुढील सर्वसाधारण निवडणुकांमध्ये एक मुख्य मुद्दा असण्याची शक्यता आहे.
सुनक यांनी ओलांडणातील प्रवासींसाठी नवीन कायदे, रुआंडा येथे समर्थन आणि सहाय्य
सुनक यांच्या प्रवासी ओलांडण रोखण्यासाठी रुआंडा सरकारने काही कदमं उठवले आहेत. नवीन कायदे असलेल्या बेकायदेशीर प्रवास करणाऱ्यांना ताब्यात घेणे आणि त्वरीत परत पाठवणे हे मुख्य उपाय मानले जाते. लेबर पक्षाच्या खासदारांनी रुआंडा धोरणावर टीका केली आहे आणि त्याची प्रभावीता शंकास्पद आहे, त्यासाठी सरकारने समर्थन व्यक्त केले आहे. अन्यथा येथे काही प्रवासी पाठवणे व सरकाराची आरोपात्मक प्रतिसादे सुनक यांच्या प्रवासात आलेल्या विश्वासाची आधारे यथासंभाव विचारली जाते.
लेबर पक्षाच्या खासदारांनी रुआंडा धोरणावर खालील मुद्दे दिले आहेत:
- धोरण बेकायदेशीर आहे कारण ते व्यक्तींना त्यांच्या इच्छेविरुद्ध दुसऱ्या देशात पाठवते.
- धोरण मानवाधिकार उल्लंघन आहे कारण ते व्यक्तींना सुरक्षिततेपासून वंचित करते.
- धोरण यशस्वी होणार नाही कारण रुआंडा एक सुरक्षित देश नाही आणि प्रवासी ओलांडणारे लोक रुआंडात पुन्हा इंग्लंडला जाण्यासाठी मार्ग शोधतील.
सरकार या आरोपांना नकार देते आणि धोरण यशस्वी होईल याबाबत विश्वास व्यक्त करते. ते म्हणतात की धोरण प्रवासी ओलांडण रोखण्यास मदत करेल आणि बेकायदेशीर स्थलांतर रोखण्यास मदत करेल.
प्रवासी ओलांडण थांबवणे आणि आश्रय प्रणाली सुधारणेसाठी सरकारचे प्रयत्न
सरकारने प्रवासी ओलांडण रोखण्यासाठी सीमा सुरक्षा वाढवणे, गुन्हेगारी प्रवासी टोळ्यांविरुद्ध कारवाई करणे आणि सुरक्षित तृतीय देशांमध्ये काही प्रवासी पाठवण्याची योजना आहे. हे प्रयत्न असल्याने प्रवासी ओलांडण कमी झाले तरी, सरकार यशस्वी झालेली नाही. सरकार आश्रय प्रणाली सुधारण्यासाठी प्रयत्नशील आहे, जसे की जुन्या आश्रय अर्जावर निकाल देणे, नवीन खर्च भरपाईसाठी योजना आणणे, आणि आश्रयार्थींचे पुनर्वसन करणे. सरकारचे प्रयत्न यशस्वी होतील की नाही हे पाहणे बाकी आहे, परंतु एक गोष्ट स्पष्ट आहे की सरकार प्रवासी संकटावर मात करण्यासाठी वचनबद्ध आहे.